Rastladığım bu harika broşürden yola çıkarak yaptığım araştırmada, Kuzey ve Güney Amerika kıtalarını ayıran, dünyanın mühendislik harikalarından birisi olarak kabul edilen Panama Kanalı’nın skandallara ve krizlere yol açan derin bir hikayesi bulunduğunu öğrendim.
Hikayemiz, Panama Kanalı fikrini ortaya atan ve projeyi başlatan Fransız diplomat Ferdinand de Lesseps ile başlıyor. Süveyş Kanalı’nın da fikir babası ve inşaatçısı olan Lesseps, kanal için ilk girişimi 1881 yılında başlatmış. Bölge şartları, hastalıklar, işçi ölümleri ve daha birçok etken sebebiyle Fransız şirketi 1889 yılında iflas edince kanal projesi yarım kalmış. Bu süre içerisinde Ferdinand de Lesseps’in oğlu Charles De Lesseps, şirketin iflası sebebiyle hapis cezasına bile çarptırılmış.
Amerika – İspanya savaşı sırasında deniz yolu ulaşımı için kanalın önemini fark eden Theodore Roosevelt, o dönemde Amerikan tarihinin en genç başkanı olduğunda, ABD 40 milyon dolara yıkıntı halindeki inşaatı satın almış. 1904 yılında yeniden başlayan kanal inşaatı, yine hikayelerle dolu sancılı bir sürecin ardından 1914 yılında tamamlanmış ve kanal 15 Ağustos 1914 tarihinde hizmete açılmış ancak, Roosevelt hayatının en önemli işlerinden birisinin bitmiş halini göremeden, 6 Ocak 1919’de dünyadan ayrılmış.
Kanalın inşaatında 97 ulustan insan çalışmış ve tüm bu süreçte tropiğin öldürücü ikliminde birçok hastalık ve ölüm krizi yaşanmış. İşin en ilginç kısmı ise, skandallarla dolu inşaat sürecinin ardından kanalın açılışının 28 Temmuz 1914 tarihinde patlak veren Birinci Dünya Savaşı’nın gölgesinde kalması… Panama kanalının 23 yıl süren, yukarıda kısaca özetlediğim bu ilgi çekici hikayesini merak edenlere şuradaki harika belgeseli öneririm.