Jago: A Life Underwater, hayatını Güney Doğu Asya’nın Mercan Üçgeni’nde dolaşarak geçiren Rohani adında 80 yıllık bir deniz göçebesinin hikayesini konu alıyor. Bajau olarak da bilinen ve geçmişten bugüne denizlerde avlanarak hayatlarını sürdüren bir topluluğun en iyi avcılarından olan ve usta anlamına gelen “Jago” ismini alan Rohani’nin hayat hikayesini kendi ağzından anlatıyor. Jago’nun hayat hikayesini dinlerken, bir yandan da Endonezya’nın Togian Adaları’nın eşsiz güzelliğine tanık oluyoruz.
Rohani, kabilesindeki çoğu kişi gibi, avlanmayı küçük yaşta babasından öğrenmiş. Henüz bir çocukken yalnız dalmaya başladığında, derinliklerde gördüğü bir avcı onu çok etkilemiş ve onun kadar derine dalabilmek için sürekli çalışmış. Genç yaşında kabilesinin en iyi avcılarından birisi olan Rohani, yaşadığı yeri geride bırakarak göçebe balık avcılığı yapmış ve birçok şey öğrenmiş. Hayatının son döneminde maviliklere dalmaya devam ederken, bir yandan da öğrendiklerini halkının gençleriyle paylaşıyor…
Bajau topluluğu, hikaye anlatmayı ve deneyim paylaşmayı, geleneklerini nesiller boyunca korumanın bir yolu olarak görüyormuş. Bu yüzden anlatıcılık Bajau kültüründe büyük bir önem taşıyormuş. James Morgan ile beraber filmin yönetmen koltuğunda oturan James Reed, filmin çekimleri sırasında yerel halkın büyük bir ilgi ve katılım gösterdiğini, Rohani’nin birçok fikirle onlara geldiğini söylüyor.
Daha önce hiç kameraya çekilmemiş olmasına rağmen, ilk kez hikaye anlatmak için oturmamıştı. Filme çekmemize izin verdiği için şanslıydık.
James Reed
Jago (Rohani) çocukluğundan başlayan ve denizle iç içe olan hikayesini anlatırken, belgesel bize hikayenin canlandırmasını yine aynı halktan iki farklı kuşak ile sunuyor. Bajau halkından bir çocuk ve bir genç, Jago’nun geçmişini canlandırarak anlatılan hikayeyi eşsiz bir görsellikle süslüyor. Maviliklerin ortasında, sualtında uzun süre yürüyerek kalabilen ve avlanan insanların görüntüleri izleyiciyi o büyülü dünyanın içerisine hapsediyor…
48 dakikalık bu belgesel filmin hikayesi herkes tarafından izlenebilecek saflık ve basitlikte diyebilirim. Bununla beraber, sualtında yapılan çekimlerde avcıların resiflere dokunmaları ve basmaları izlerken beni ciddi anlamda rahatsız etti. Bu durumun, ağ ile avlandığı için denizin kızdığını düşünen, dengeyi bozmamak için farklı yerlerde avlanan Jago’nun anlattıkları ile çeliştiğini düşünüyorum.