Dünya’nın Ucundaki Fener, Fransız yazar Jules Verne‘in son romanlardan biridir. Yazarın ölmeden dört yıl önce, 1901 yılında kaleme aldığı eser, ölümünün ardından oğlu Michel Verne tarafından yayınlandı. Oğul Verne, 1905 yılında, babasının ölümünden kısa bir süre sonra yayınladığı eserde birçok değişikliğe gitti. Yeni eklediği bir bölüm ve kısalttığı cümleler ile beraber, romanın ana karakterini daha yumuşak bir kişi yaptı. Bu, onun babasının eserlerine yaptığı ilk müdahaleydi. Daha sonraki yıllarda farklı eserlere birçok müdahale yaptı ki, bunlardan bazıları Jules’a değil, Michel Verne’e atfedilmektedir.
Roman, Jules Verne’in külliyatı diyebileceğimiz Olağanüstü Yolculuklar (Voyages extraordinaires) serisi içerisindeki 61. eserdir. İki okyanusun, Atlantik ve Pasifik’in çarpıştığı Tierra del Fuego’nun son noktasında, Estados adasında geçmektedir. Olaylara konu olan deniz feneri gerçektir ve yazara bu roman için ilham vermiştir. Bu ilham, Verne’in dönemindeki gelişmeleri yakından takip ettiğini kanıtlaması açısından önemlidir. Buna karşın, yazarın kitapta bahsettiği dayanıklı fener, gerçekte var olanla pek benzerlik göstermez. İronik bir şekilde, gerçekte olan deniz feneri yalnızca birkaç yıl kullanılabilmiş ve dayanıklı olmadığı için terk edilmiştir.
Dünya’nın Ucundaki Fener’in Konusu
Roman, 1859-1860 yıllarında geçer. Güney Amerika’nın en güneyinde yer alan Estados Adası’na inşa edilen deniz fenerinin açılışıyla başlar. Arjantin Hükûmeti, deniz fenerini birçok kazanın yaşandığı bu tehlikeli bölgede güvenli seyir sağlamak amacıyla inşa etmiştir. Fenerin çalışmasını sağlamakla görevli üç muhafız, Santa-Fe isimli avizo tarafından adaya bırakılır. Yanlarında, dört aylık nöbetleri süresince yetecek erzak ve ihtiyaçları vardır. Böylesine ıssız bir adada bir herhangi bir olağandışılık olma ihtimali yoktur. Eski denizcilerden oluşan bu üçlü de, yalnızlıktan ve rutinden sıkılmayacak, güçlü ve dayanıklı adamlardır.
Vasquez, Felipe ve Moriz isimli bekçiler adaya kısa sürede adapte olup, görevlerinin yükümlülüklerini eksiksiz bir şekilde yerine getirmeye devam eder. Kendilerini sıklıkla adada dünyadan soyutlanmış olarak görür ve rutinlerinde kalarak bununla baş ederler. Ancak bu durum bir avlandıkları bir günde, kendilerininkinden başka bir silahın ateşlenmesiyle son bulur. Dünyanın sonundaki Deniz Feneri bekçileri, bu dünyada adada yalnız değildirler. Adada, Kongre ve sağ kolu Carcante liderliğindeki bir korsan grubunu yaşamaktadır. Bu tehlikeli bölgede karaya oturan gemileri yağmalayarak servet toplayan korsanlar için, deniz fenerinin ve bekçilerin varlığı kabul edilemez…
Dünya’nın Ucundaki Fener Üzerine Yorumum
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Jules Verne’in eserlerine Modern Klasikler Dizisi içerisinde yer veriyor. Dünya’nın Ucundaki Fener, dizinin 173. kitabı olarak 2021 yılının Mayıs ayında yayınlandı. Ben de bu diziyi takip ederek fırsat buldukça çocukluğumun kahramanı Verne’in eserlerini yeniden okuyorum. Her birinde gerçekten olağanüstü birer yolculuğa çıktığım romanlar içerisinde, maalesef ki ilk kez bu kitapta sıkıldım. Yazardan alışılagelenin aksine, gerçekliğiyle dikkat çeken roman, beklediğimden çok farklıydı…
Öncelikle sınır tanımayan bir yazarın böylesine sınırlı ve kapalı bir alan seçip, basit olaylar anlatıyor oluşunu kabul edemedim. O uzun, nüktedan betimlemeler yerine kısa ve ciddi açıklamaların olduğu cümleler bana çok sert geldi. Sonu belli olan bir roman okutmak, pek Verne’e göre değil diye düşündüm. Kitabı zorlukla bitirdim desem yeridir. Bitirdikten sonra da hakkında araştırma yapmaya başladım. Eserin son romanlarından biri olduğunu ve ölümünden sonra yayınlandığını kitabı elime aldığımda öğrenmiştim. Michel Verne ve düzenlediği eserler üzerine sayısız makale okudum. Kendi içimde, bu romanın da ona ithaf edilenlerden birisi olması gerektiğini düşünüyorum. Jules Verne ile hiç ama hiç bağdaştıramadım. Yazarla yeni tanışanlar için tercih edilmemesi gereken bir yapıt. Puanım: 2,5/5.