Tarihimiz ve Biz, İlber Ortaylı’nın 2006 yılında başladığı Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek Serisinin dördüncü ve son kitabıdır. İlber Hoca bu seriyi, Osmanlı Devleti’nin 700. kuruluş yılı kutlamaları çerçevesinde ortaya çıkan ilgiyi karşılayabilmek adına başlattı. İlk üç kitabında, Osmanlı Devleti’nin yönetimi, toplumsal yaşamı, diplomasisi gibi konularda çeşitli bilgilere yer verdi. Bu dördüncü kitapta ise, bu bilgilerin, yani tarihimizin bizimle ilişkisi üzerinde duruyor. Daha önce aktardığı bilgilerin doğru anlaşılabilmesi adına, tarih bilinci oluşturmayı hedefliyor.
İlber Ortaylı, kitap için yazdığı önsözde, tarihi kimliğin temel unsurlarından biri olarak tanımlıyor. Kimlik bilincine ulaşmak için, tarihi iyi bilmemiz gerektiğini söylüyor. Tarihi olaylara, tarihe ilgisiz kalınamayacağını savunarak, bu bilincin gerekliliğine vurgu yapıyor. Ardından, Tarih Bilinci Nedir? başlıklı ilk bölümle de bu vurgusunu genişletiyor. Bu çarpıcı girişin ardından, genellikle Osmanlı’dan bakışla Türklerin Dünya ile ilişkilerine dair bilgiler içeren konuşmaları yer alıyor.
Bugün okuma yazma alışkanlığı bilgisayar sayesinde gelişiyor diyoruz. Bilgisayardan metin taraması yaptığımız zaman okuma dışında dedikodunun yaygın olduğu görülüyor. Ciddi bir tehlike daha var; bilgisayar üslubu nedeniyle imla bozuluyor. Demek ki bilgisayarın kayıt ve saklama üstünlüğünden ve hızlı işlem niteliğinden yararlanmak için dahi kitap okumak gerekiyor ve unutmayalım, başarılı bir matbaanın eseri olan güzel bir kitabın yerini hiçbir şey alamaz.
Tarihimiz ve Biz, İlber Ortaylı, s222.
Tarihimiz ve Biz: Baskıya Dair Bilgiler ve Kısa Yorumum
Serinin önceki üç kitabının aksine bu kitapta, konuşmaların kimin tarafından yazıya aktarıldığına dair bir bilgi bulunmuyor. Döküm ve yazıya aktarım işlemi, serinin diğer kitaplarında olduğu gibi oldukça başarısız. Her şeyden önce bu yönüyle okuyucuyu yorduğunu belirtmeliyim. Kimin imzası varsa, başarısız bir iş yaptığını dile getirmek gerekir. Timaş Yayınları’ndan bulabileceğiniz kitap, ilk baskısını 2008 yılının Haziran ayında yaptı. Serinin editörü olan Adem Koçal, Tarihimiz ve Biz’de bu görevi Neval Akbıyık ile beraber üstlendi.
Seriyi beğenmediğimi, daha önce diğer kitapları yazarken belirtmiştim. Tarihimiz ve Biz’de de bu durum değişmedi. Metin olarak okuması sıkıcı, yüzeysel ve çok popüler içerikler yer alıyor. Yalnızca, bu kitaptaki tarih bilinci oluşturmaya yönelik metinlerin serinin ilk kitabında olmasını dilerdim. Seri böyle bir başlangıçla planlanarak inşa edilseydi, çok daha kaliteli olabilirdi düşüncesindeyim. Puanım: 2/5