Flannery O’Connor, ülkemizde pek bilinmese de, Amerikan edebiyatının güney gotik akımının önemli temsilcilerinden biridir. Ailesinden gelen bir hastalığın gölgesinde geçirdiği kısacık ömründe, 19 yıllık bir yazın kariyeri oldu. 39 yaşında hayata gözlerini yumduğunda, geriye 2 roman ve 32 öykünün yanı sıra, çok sayıda inceleme ve yorum bıraktı. Ülkemizde yayınlanan ilk kitabı Ormanın Tam İçinden de, onun 1955-1965 yılları arasında yazdığı öykülerden oluşan bir seçki; iki öykü kitabından alınan yedi öyküsünden oluşuyor.
Kitaptaki hikayelerinin her biri, acımasız diyebileceğimiz kadar sert ve gerçekçi unsurlar içeriyor. Sertliğin kaynağının her hikayede değişiyor olması ve hikayeler arasında benzerlik göstermemesi, her birini diğerinden farklı kılmaya fazlasıyla yetiyor. Okurken bazen acımasız bir katilin umursamazlığıyla, bazense ihtiyar bir adamın anlamlandırılamayan huysuzluğuyla karşı karşıya kalıyoruz. Bu gerçekliğin desteğiyle hikayelerin başından itibaren hissedilen gerilim de yazar tarafından ustaca sonuçlandırılıyor. Gerilim zirveye ulaştığında, genellikle karakterleri ruhsal bir değişime uğratan sarsıcı şiddet sahneleriyle karşılaşıyoruz. Bu tam olarak beklenmedik bir şekilde güçlü bir darbe almaya benziyor. Canınız acıyor ama aynı zamanda darbenin etkisiyle vücudun şaşırıp rahatlamasını da yaşıyoruz. Fiziksel olarak toparlansak bile zihnimizde yaşadığımızı geride bırakamıyoruz.
Edebiyatçı işini bitirdiğinde, geriye açıklanamayacak bir gizem duygusu kalmalıdır.
Flannery O’Connor.
Ormanın Tam İçinden: Baskıya Dair
Yazarın A Good Man Is Hard to Find isimli ilk öykü derlemesi 1955 yılında, Everything That Rises Must Converge isimli öykü derlemesi ise ölümünden sonra, 1965 yılında yayınlandı. Fatih Özgüven, 1982 yılında bu derlemelere isim veren hikayelerden ilkini Türkçeye çevirerek yazarı dilimize kazandırdı. Çevirisi, İyi Adam Zor Bulunur ismiyle, Yazko Çeviri dergisinin 6. sayısında yayınlandı. Ardından, ikinci hikayenin çevirisini 1983 yılında Tomris Uyar yaptı. Her Çıkışın Bir İnişi Vardır ismiyle, İletişim Yayınları’ndan çıkan Amerikan Hikayeleri Antolojisi içerisinde yer aldı.
Ülkemizde Flannery O Connor’ın ismini taşıyan ilk kitap olan Ormanın Tam İçinden, Mitos Yayınları tarafından Mart 1993’te yayınlandı. Bir öykü seçkisi olan bu kitap, yazarın Tomris Uyar ve Fatih Özgüven tarafından seçilen yedi hikayesini bir araya getiriyor. Bunlardan ikisi, çevirmenlerin daha önce çevirdikleri iki öyküyken, geri kalanları bu kitap için seçilen ve çevrilen hikayeler. Kitaba adını veren Ormanın Tam İçinden ile …Önce Sakatlar Girecek ve Yuvanın Nimetleri isimli hikayeler Tomris Uyar tarafından; Greenleaf ve Parker’ın Sırtı isimli hikayeleri ise Fatih Özgüven dilimize kazandırdı.
Artık baskısı olmayan bu seçkiyi temin etmek pek kolay değil. Buna karşın, yazarın iki hikaye kitabını Türkçe olarak bulabilmek mümkün. İyi İnsan Bulmak Zor 2009 yılında, Her Çıkışın Bir İnişi Vardır ise 2011 yılında Metis Yayınları tarafından basıldı. Bunlara ek olarak, yazarın romanları da 2000’li yıllardan itibaren farklı yayın evlerinden baskı yaptı.
Ormanın Tam İçinden Üzerine Yorumum
Flannery O’Connor, uzun yıllardır merak ettiğim ve okumak istediğim bir yazardı. Aslında 2002 yılında Can Yayınları’ndan tek baskı yapan Bilge Kan, sahaflardan bulup okuduğum ilk kitabıydı. Buraya yazma fırsatı bulamasam da, romanı o kadar beğenmiştim ki, yazarın eski basım diğer kitaplarını aramaya başladım. Ormanın Tam İçinden, sahaflardan bulabildiğim ikinci kitabı oldu. Kitaptaki öykülerin her birini büyük bir gerilimle, soluksuz okudum. Marquez’in öyküleri kadar güçlü ama onların aksine ayakları yere çok daha sağlam basan öyküler bunlar. Her öykünün sonunda, yüzünüze sert bir cisimle vurulduğunu; ama bu darbenin vücudunuzdan çok ruhunuzu sarstığını hissediyorsunuz. Geriye dönüp hikayeyi bilerek tekrar okusanız bile aynı darbeyi yeniden alabileceğinizi düşünüyorsunuz. Öyle güçlü hikayeler. Poe’yu bir kenara koyarsak, okuduğum en iyi Amerikan öykücüsü olduğunu söyleyebilirim. Puanımı çeviri ve baskıdan biraz kırıyorum. Bu yüzden siz, Metis Yayınları’nın baskılarını deneyebilirsiniz. Puanım: 4/5